تحقیق حیات اجتماعی امام رضا علیه السلام

لینک دانلود خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش اماده پرینت )

تعداد : 4 صفحه

---

 قسمتی متن : 

حیات اجتماعی امام رضا علیه السلام

دوران حیات امام هشتم اوج گیری گرایش مردم اهل بیت دوران گسترش پایگاههای مردمی خاندان است.

چنان که دانیم امام پایگاه مردمی شایسته برخوردار «در همان شهر که مامون زور حکومت کرد او قبول مراد همه مردم دلها حکم راند... نشانه شواهد تاریخی ثابت کند که (در دوران) پایگاه مردمی مکتب علی علیه السلام جهت علمی اجتماعی حدی بسیار رشد کرده گسترش یافته بود. مرحله که امام علیه السلام مسئولیت رهبری عهده گرفت».

گرچه که دوران امامت امام رضا علیه السلام دو مرحله فعالیت سالهای خلافت هارون سالهای خلافت مامون توان یکدیگر جدا کرد هر یک دو مرحله ویژگیهای متمایز دیگری یافت، اما اگر ویژگی عمومی دوران بنگریم، خواهیم دید «هنگامی که نوبت امام هشتم علیه السلام رسد... دوران، دوران گسترش رواج وضع خوب ائمه شیعه همه جا گسترده اند امکانات بسیار زیاد که منتهی شود مسئله ولایتعهدی. البته دوران هارون، امام هشتم نهایت تقیه زندگی کردند. یعنی کوشش تلاش داشتند، حرکت داشتند، تماس داشتند، منتهی پوشش کامل ... مثلا دعبل خزاعی که باره امام هشتم دوران ولایتعهدی طور حرف زند دفعتا زیر سنگ بیرون نیامده. جامه که دعبل خزاعی پرورد ابراهیم بن عباس که جزو مداحان علی بن موسی الرضاست، دیگران دیگران جامعه بایستی فرهنگ ارادت خاندان پیغمبر سابقه نداشته باشد. انچه دوران علی بن موسی الرضا علیه السلام یعنی ولایتعهدی پیش امد نشان دهنده وضع علاقه مردم جوشش محبتهای انان نسبت اهل بیت دوران امام رضا علیه السلام خیلی بالا بوده است. هر حال همه اینها موجب که علی بن موسی الرضا علیه السلام بتوانند کار وسیعی بکنند که اوج مساله ولایتعهدی منتهی شد».

حقیقت که دوران، بدی اوضاع میان امین مامون امام کمک کرد بار سنگین رسالت خویش دوش کشد، تلاشهای خود بیفزاید، فعالیتهای خود دوچندان کند، چه زمان زمینه فراهم گشت که شیعیان او تماس گیرند رهنمودهای او بهره جویند، همین امر کنار برخوردار بودن امام ویژگیهای منحصر فرد رفتار ارمانی که پیش گرفته سرانجام تحکیم پایگاه گسترش نفوذ امام سرزمینهای مختلف حکومت اسلامی انجامید. او خود یک بار زمانی که ولایتعهدی سخن گوید، مامون چنین اظهار دارد: «این مساله که بدان وارد شده ام هیچ چیز نعمتی که داشته ام نیفزوده است. من پیش مدینه بودم همان جا نامه فرمانهایم شرق غرب اجرا گاه الاغ خود نشستم کوچه مدینه گذشتم، حالی که شهر عزیزتر من کسی نبود». جا بسنده سخن ابن مونس - دشمن امام - بیاوریم که مامون گوید: امیر مومنان، که اکنون کنار توست بتی که جای خدا پرستش شود.

در چنین شرایطی پس که حضرت رضا علیه السلام بعد پدر مسئولیت رهبری امامت عهده گرفت جهان اسلام سیر گشت پرداخت نخستین مسافرت مدینه بصره اغاز فرمود، بتواند طور مستقیم پایگاه مردمی خود دیدار کند همه کارها گفتگو بپردازد. عادت او چنین که پیش که منطقه حرکت کند، نماینده دیار گسیل داشت مردم ورود خویش اگاه کند وقتی وارد شهر شود مردم اماده استقبال دیدار او باشند. سپس گروههای بسیار بزرگ مردم اجتماع پا کرد باره امامت رهبری خود انان گفتگو فرمود. انگاه انان خواست او پرسش کنند پاسخ انان زمینه گوناگون معارف اسلامی بدهد. سپس خواست که دانشمندان علم کلام اهل بحث سخنگویان، همچنین دانشمندان غیر مسلمان ملاقات کند همه باب مناقشه عمل اورند او بحث مناظره بپردازند.

پدران حضرت رضا علیه السلام همه فعالیتهای اشکار مبادرت نمی کردند. انان شخصا مسافرت نمی رفتند بتوانند مستقیم اشکار پایگاه مردمی خود تماس حاصل کنند. اما دوران امام رضا علیه السلام مسئله امری طبیعی بود، چرا که پایگاههای مردمی بسیار شده نفوذ مکتب امام علی علیه السلام نظر روحی فکری اجتماعی دل مسلمانان که امام اگاهانه همیاری کردند افزایش یافته بود.

پس انکه امام مسئولیت امامت عهده گرفت همه توانایی خود دوره، توسعه دادن پایگاههای مردمی خود صرف کرد اما رشد گسترش پایگاهها همدلی انان کار امام معنی نبود که او زمام کارها دست گرفته باشد. وجود همه پیشرفتها افزایش پایگاه مردمی، امام بخوبی دانست اوضاع احوال اجتماعی نشان داد که جنبش امام علیه السلام حدی نیست که حکومت دست گیرد، زیرا پایگاههای گسترده که حضرت داشت، گرچه او حمایت پشتیبانی کردند، اما نظیر پایگاهها درد نمی خورد که پایه حکومت امام علیه السلام گردد. چه، پیوند امام پیوند فکری پیچیده عمومی قهرمانی عاطفی نشانی داشت. همان احساسهای اتشین که روزگاری پایه اساسی که بنی عباس تکیه کردند رسیدن حکومت امواج عواطف سوار شدند. اما طبیعت پایگاه مانند درد نمی خورد که راه حکومت او دست گرفتن قدرت سیاسیش هموار سازد.

امام رضا علیه السلام مرحله خود اماده کرد مهار حکومت دست گیرد، اما شکلی که خود مطرح کرده خواست نه شکلی که مامون اراده کرد شکل ولایتعهدی او عرضه داشت او انرا رد کرد نخواست.

این تصویری دوران امام که تواند تفسیر دو رخداد مهم یعنی مسئله ولایتعهدی مسئله پیشنهاد خلافت امام سوی مامون ما راهگشا باشد. تعبیری دیگر، توان گفت تنشهای موجود زمان هنوز باقیمانده طوفانی که چند دهه قبل علیه حکومت اموی سوی دو خاندان مهم علوی عباسی پا شده بود. میان چنین طوفانی که قدرت طلبان خاندان عباسی اسبهای لجام گسیخته خود نشستند هر گونه که خواستند سوی هدف خود - دیدگاه که هدف وسیله توجیه کند - رانند گاه هیاهو غیاب دیده مردم خنجری پشت خاندان علوی زدند پس میوه که دست مجروح خاندان بود، زور چنگال نیزه نیرنگ ربودند.

خاندان عباسی سویی نام «ال محمد» سوء استفاده کرد، چندان که گاه خاطر نزدیکی طرز کار تبلیغاتشان ال علی، مناطق دور حجاز گونه وانمود کردند که همان خط ال علی هستند. حتی لباس سیاه تن کردند گفتند: پوشش سیاه لباس ماتم شهیدان کربلا زید یحیی است، عده حتی سرانشان، خیال کردند که دارند ال علی کار کنند.

از سویی دیگر همین خلفای خاندان عباسی همان روزهای نخست سلطه خود کاملا میزان نفوذ علویان دانستند بیم داشتند. سختگیریهایی که همان دوران اغازین حکومت عباسی علیه بذ الحسن عمل امد، گواهی ترس وحشت عباسیان اهل بیت علاقه مردم انان است. گواهی دیگر که اورده اند: منصور هنگامی که جنگ محمد بن عبدالله برادرش ابراهیم - علویان - مشغول شبها نمی خوابید، حتی همین زمان دو کنیز او اوردند که انها رد کرد گفت: «امروز روز زنان نیست مرا انان کاری نه، زمان که بدانم سر ابراهیم من سر من ابراهیم شود. او همین جنگها پنجاه روز جامه تن نکند فزونی اندوه نمی توانست درست سخن خود پی گیرد.»

این نگرانی دوران پس منصور ادامه یافت نگرانی مهدی هارون عباسی بیش منصور بود، چندان که همین دوران امام کاظم علیه السلام زندانهای سخت خود گذراند. پس دو، نوبت مامون رسید. دوران مامون مسئله دشوارتر بزرگتر مشکل افرین تر بود. چه، شورشها فتنه فراوانی سرتاسر ولایتها شهر بزرگ اسلامی برگرفته جایی که مامون نمی دانست چگونه اغاز کند چه سان حل مسئله بپردازد. او دید رنج برد که سر نوشتش سر نوشت خلافتش معرض تند بادهایی قرار گرفته که هر سو تازد.

مامون کنار ترس نگرانی هوشی سرشار، فهمی قوی، درایتی سابقه، شجاعتی کم نظیر جدیتی راهگشا بهره مند اینها همه کنار هم، او بدان رهنمون گشت که ابتکاری تازه صحنه اورد امام هشتم باتجربه بزرگ رویاروی سازد مسئله ولایتعهدی پیش اورد، هرچند زمینه نیز، تدبیر امام علیه السلام او ناکام ساخت.