تاثیر صورخیال ادبی برنگارگری مکتب شیراز

لینک دریافت خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  قابل ویرایش پرینت

تعداد صفحات: 20

تاثیر صورخیال ادبی برنگارگری مکتب شیراز

دکتر محمد جعفر یاحقی

فاطمه ماه وان

قطب علمی فردوسی‏شناسی ادبیات خراسان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده:

خیال عناصراساسی شکل گیری یک اثرهنری است.صورت خیالی که هنرمندان بیان مقاصد واندیشه خود کار گیرندعموما ریشه باورهای اساطیری وفرهنگی دارد.ازاین رو میان صورت خیالی هنرهای مختلف نوعی قرابت وخویشاوندی برقراراست وغالبا هنرهای مختلف دربکارگیری صورت خیالی تحت تاثیر یکدیگر هستند.

ادبیات ونگارگری دیرباز خدمت یکدیگر بوده اند.در حاشیه نسخ خطی بیان روشن تر متن ادبی تصاویرنگارگری استفاده شدودر حقیقیت نگارگری بیان تجسمی متن ادبی بوده ومفاهیم ادبی زبان خط ورنگ تصویر کشیده است.در مقابل ادبیات بیان ذهنی وانتزاعی صورت نگاری بوده است.

در مکتب شیراز نمود عینی تر شود وهنرمندان شیراز منظور ایجاد ارتباط بیشتر بین متن ادبی وتصویر،شعررادر چهارطرف یابالا وپاین تصاویر نوشتند.

کلید واژه‌ها: ادبیات ـ نگارگرـ صورخیال ـ نماد

پیوند کتابت نگارگری دیرباز:

مینیاتور (miniature ) اروپائیان عموما تک چهره کوچکی سده 18 عاج ابرنگ نقاشی کار بردند صورت ریشه لاتین minor معنای کاستن کوچک کردن مشتق شده است. لیکن اصل واژه تصاویر کتب خطی اطلاق کردند اینصورت، کلمه لاتینی miniare یعنی رنگ کردن سرنج ریشه گرفته است. (مقدم اشرفی،19:1367 ).

ارزش زینتی نسخ خطی کیفیت نگاره براورد شد.کتابت ونگارگری پیوندی دیرینه دارند معنی که بااتمام کتابت ،کار نقاش اغاز شد. او سلسله مراتب تهیه کنندگان نسخه خطی بعد خوشنویس قرار داشت. نگارگری ایرانی عرصه هنر کتاب ارایی رشدکرده، اینرو نگارشگری پیوند واسطه داشته است. روزگار منظور انتشار اثار منظوم منثور سخنوران بزرگ، متون باخط خوش نگاشتند، سپس وظیفه برعهده نقاش گذاشتند او بنابر انتخاب خود طبق سنت معمول بخش متن تصویر دراورد برکتاب بیفزاید.

از انجاییکه نقاشان غالبا خطاط بودند جوهر روح کار خوشنویس اشنایی کامل داشتند.نقاش وخوشنویس هر دودر جهت انتقال اندیشه سخنور کوشیدند ودر راستا نقش وخط مکمل یکدیگر بودنداز رو همبستگی وارتباطی ریشه بین نقش وخط برقرار گردید. ارتباط بنیادی بین عمل نوشتن عمل نقش کردن انچنان زبان فارسی، فعل نگاریدن نگاشتن – لغات کلمات مشتق – هر دو معنا رساند . وظیفه نگارگر ترسیم وتجسم نگاشته کاتب بود.اما انجایی که کلام ادیبان عموما امیخته انواع استعارات وصورت خیالی وانتزاعی بود،ترسیم عقایددر قالبی تجسمی دشوار نمود اینهمه نگارگران توانستند بازبان خط ورنگ صور ذهنی صور عینی تبدیل کنند.از انجایی که شاعران ونگارگران دیدگاه زیبایی شناسی،اعتقادی وفکری مشترک داشتندزبان خط ورنگ توانست ترجمان خوبی ترسیم افکار واندیشه شاعران باشد.

تصویری یک نسخه خطی نگارگری

(استفاده نگاره منظور تجسم اشعار)

لزوم کارگیری نماد ادبیات نگارگری:

هدف افرینش ادبی وهنری عینیت بخشیدن زیبایی است.درنگاه شاعروهنرمند قلمروزیبایی باجهان معنی قرین .

درادبیات عرفانی زیبایی صفتی وابسته جهان مادی نیست تن ادمی بستگی ندارد بلکه جمال خاصیتی روحانی مربوط روح جز باسلاح روشنایی درونی نمی توان دریافت. نگارگران نیززیبایی راامری روحانی دانستند.برحسب نظر عموم نگارگری ایران مانیگری سرچشمه گیرد.زیرا مانی تصاویری مصور ساختن کتب دینی سود جست که تصاویر شباهتی تام صور نگارگری دارد روعموما منشا هنر نزد مانی جویند. مانویان اسیای مرکزی هرچه زیبا جمیل بودمورد پرستش قرار دادند. درمیان مانویان هنر نقاشی جنبه تربیتی قوی داشته است: «وظیفه هنر بوده توجه عوالم بالا جلب نماید: عشق ستایش سوی «فرزندان نور» متوجه سازد نسبت «زاده تاریکی»ایجاد نفرت نماید. تذهیب کاری کتاب مذهبی نزد مانویان رواج بسیار داشته حقیقت صحنه نمایش «ازادکردن نور روشنایی» شمار رفته است. راه مانویان نمایش روشنایی دراثارخوداز فلزات گرانبها بهره جویی کردند».موضوع کاربردن فلزاتی چون طلا نقره فراوانی مینیاتور ایرانی متداول گردید دنباله مستقیم همان سنت هنر مانوی شمارمی رود. استعمال فلزات همانطور اشاره منعکس کردن نور ایجاد پرتوهایی روح بیننده وارد تبادل معنوی خاص گردند. بنابراین اگر وضع سایه روشن نقاشی ایرانی اغاز کنار گذاشته شده مقابل هنرمند ایرانی هرگز نمایش روشنایی نور محض بیان هنرمندان نقاش بدان رنگ تعبیر شده غافل نبوده است.(تجویدی، 41:1352).

باتوجه اموزه دین مانوی ،نگارگری زیبایی رادرامورقدسی جوید.ان هنگام که هنردر پی بیان مفاهیم عمیق درونی قدسی نمی تواند زبانی واقع گرایانه متوسل گردد دراین هنگام گویاترین زبان بیان امور معنوی،زبان نماد ونشانه است. درهنراسلامی تقلید توصیف طبیعت هدف هنرمندنیست بلکه هنرمند بران تاتصویری خیال انگیز، شاعرانه نمادین ازانسان محیط اوترسیم کند.در نگارگری نمونه افرینی ارمانی موردتوجه نگارگر بوده واوهرچیز درهیاتی نمادین نمایش گذارد.

نگاره ایرانی فضایی مثالی ترسیم شوند.عالم مثال جهت علت عالم مادی همواره موردتوجه هنرمند ایرانی بوده است. عالم جهت بین دو