تحقیق ارگ بم بلندای صخره سترگ

لینک دریافت خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش اماده پرینت )

تعداد : 13 صفحه

---

 قسمتی متن : 

ارگ بم بلندای صخره سترگ، درجنوب رودخانه پشت رود جا دارد شهر بم دیوار شهربست قدیم جنوب ارگ درفاصله میان رودخانه پشت رود رودخانه دیگری شکل گرفته امروزه بسترود خیابانی میان شهری بدل گردیده .ارگ بم عضوی منظومه بزرگ بناهای تاریخی که میان گرفته اند ؛ شهر باستانی دارزین قدمتی حدود هزاره اول پیش میلاد اراضی شمال غربی بم امروزی برپا بوده هنوز کوشک میان محله شهردوران قرون اولیه اسلامی پامانده اند تنها قریه کوچکی حوزه غربی اباد ؛ قلعه دختر شمال رودخانه پشت رود جنوب بنای چارطاق ساختمان کوشک پیر علمدار همچنین مشرق نزدیکی ارگ، بنای تاریخی مسجد حضرت رسول پیرامون فضای ارگ برپا بوده اند . هرچند که پیشینه بنا سالیابی نشده ، حال قدمت ، قرون اولیه دوران اسلامی دوره ایلخانی قابل تخمین نظر رسد.ساکنان ارگ بم حدود یکصد پنجاه سال پیش ، اخرین بار ماوای ارگ ترک نموده ودرون باروی شارستان میان باغ نخلستان بیرون شهر سکنی گزیدند. وسعت ارگ بم ییست هکتار رسد . جز باروی شارستان که درحوزه شمالی باروی ارگ نزدیک فاصله اندکی باروی ارگ جا دارد . حوزه جنوبی چهار بارو بخش فراز کوه سنگی احاطه کرده که احتمال زیاد راستای هر بارو نشان دهنده گسترش حاکم نشین ارگ دوره تاریخ . ساختمان ارگ بم شکل توسعه یافته اش دو بخش مردم نشین حاکم نشین تشکیل شده است. فضای شمالی بیرون ارگ ، بنای گنبد بزرگ یخدان نزدیکی دیواره رفیع یخ چاوون جا دارد .بخش حاکم نشین فراز قله صخره شمال ارگ جا دارد متشکل بنا است، همچون؛ برج اصلی ، چهارفصل ، خانه حاکم ، چاه اب ، حمام ، خانه رئیس سرباز خانه (ساختمان معروف اسیاب بادی) ، سرباز خانه ، دروازه (ساسانی) برج باروی مجموعه شامل شود . گفتنی که جز بنای اسیاب بادی ، دیگر بخش حاکم نشین باروهایی سنگی بلندی نزدیک هفت متر استوار شده که زیر روکش کاهگلی پنهان مانده ، چنین نظر رسد که لایه مانده محدوده باروی سنگی ویژه سطوح زیرین کهنه بخش حاکم نشین باشد. بخش شرقی حاکم نشین دروازه مسدود شده که کد کرم (خانه کرم) خواندند وجود پدیده سندی جا مانده داستان هفتواد تلقی نموده اندفضای مردم نشین عامه نشین حصاری بلند راستای شرقی غربی بخش حاکم نشین جداشده دسترسی دوبخش یکدیگر راه دروازه که شمال بنای میر اخور سرباز خانه حاکم نشین رسد. بخش مردم نشین دوره گسترش ارگ نسبت داده اند ، حال دوبخش میان باروی حصینی 38 برج بزرگ کوچک جای دارد که یکپارچه نظر میرسد وتنها دروازه مجموعه میان باروی جنوبی مردم نشین جاسازی شده . فضای مردم نشین شامل : دروازه ورودی ، بنای سردروازه ، راسته بازار ، مسجد جامع ، بنای زورخانه (مقبره) ، ساباط خانه جهودا ، میدان تکیه، مسجد پیامبر ، حمام ، مدرسه (خانقاه) ، اصطبل ، بنای میراخور محله مسکونی .

طی سال اخیر ، مرمت بازسازی ساختمان میراخور شمال بنای اصطبل عنوان دفتر کار مرمت احیای ارگ ، سراغازی فعالیت کلان سازمان میراث فرهنگی کشوردر شهرستان بم .در رهکذر مرور بررسی ، خواناسازی احیای شبکه معابر بناهای سردروازه ، راسته بازار ، چارسوق ، مسجد جامع ، مجموعه میرزا نعیم ، خانه ساباط ، بناهای پیرامون میدان تکیه ، اصطبل ، مدرسه ، سربازخانه ، خانه رییس قشون ، بخش جنوبی بخش غربی بارو برج پیرامونی ارگ ، ساختمان گنبد یخدان ، باروی یخچاوون مسجد حضرت رسول فضای بیرونی ارگ مرمت احیا گردید تحقق اهداف پیش تعریف شده راه اندازی سامان گرفت

در کاوش سالهای اخیردر فضای دروازه اسپیکان که باروی شارستان شمال غربی ارگ واقع ، تاسیسات اب رسانی مخفی ارگ اشکار گردید .اب دو رشته قنات ساختمان پخشگاه همجوار دروازه ، چنبخش شده بخشی طریق تنبوشه ساختمان شترگلو واقع خندق غربی رسیده میان ارگ هدایت شده ساختمان حمام بخش غربی مردم نشین ظاهر گردیده .

بم، شهرستان،‌ شهر، قلعه استان کرمان.

1) شهرستان بم (جمعیت طبق سرشماری 1375 ش 198435 تن، که میان حدود 43 درصد شهرنشین؛ حدود 47 درصد روستانشین بوده اند). مشرق مرکز استان کرمان قرار گرفته، شمال شهرستان کرمان، مشرق شهرستانهای زاهدان ایرانشهر، جنوب شهرستان جیرفت

، مغرب شهرستان بردسیر محدود است. مشتمل چهاربخش حومه (مرکزی)، رایگان، نرماشیر فهوج، شهرهای بم بروات. کویر لوت (دشت لوت)، قسمت شمال شمال شرقی واقع شده مغرب کوهستانی است. ابادیهای بم دامنه کوهها دشت قرار دارد. رشته کوههای بارز کوههای راین درشمال مغرب (ارتفاع بلندترین قله: 4465 متر نام هزار بخش راین) جنوب شهرستان امتداد دارد، انجا شاه کوه نمداد (ارتفاع بلندترین قله: 3491 متر) نامیده شود. کوه کشیت شمال شهرستان جهت شمال غربی – جنوب شرقی مغرب شهر بم امتداد دارد کویر لوت دره‌ تهرود جدا کند. گردنه سرپشت نزدیکی دارزین مغرب شهر بم واقع است. رودهای موسمی فهرج تهرود جدا کند. گردنه سرپشت نزدیکی دارزین مغرب شهر بم واقع است. رودهای موسمی فهرج تهرود است. تهرود کوه هزار ارتفاعات ساردویه سرچشمه گیرد، دهستان تهرود، بخش راین، گذرد لوت شورگز منتهی شود. بم تابستان بادهای گرم نام لوار دارد. مشرق شهرستان،‌ بخشهای ریگان نرماشیر، جنگلهای تنک درختان گز کهور دیده شود. دره واقع کوههای بارز کشیت،‌ اب فراوان سبز خرمی،‌ دیرباز باعث سکونت مردم انجا پیدایی ابادیها کشت ورز شده است. اب اشامیدنی مردم چشمه چاههای عمیق نیمه عمیق قنات تامین شود. دهها رشته قنات،‌ زمینهای مشروب کند. محصولات عمده گندم جو مرکبات است. خرما حنا مرکبات صادر شود. صنایع دستی قالی بافی،‌ سبدبافی،‌ حصیربافی گلیم بافی دارد. پرورش گاو گوسفند بز رایج است. نواحی بیابانی بم شتر رفت امد بارکشی استفاده شود. معادن مرمر چشمه اب گرم معدنی دارد. راه اصلی کرمان – زاهدان، کرمان- ایرانشهر، کرمان- جیرفت گذرد. شهرستان زلزله خیز است. جمله اثار باستانی انجاست: میل نادری (درست تر: میل قاوردی)، اجر، دوره نادرشاه ارتفاع تقریبی چهل گز نزدیکی شهر فهرج (وزیری کرمانی، 1364 ش، ج 1، 355،‌ 356، حاشیه)؛ قلعه دختر؛ ویرانه شهر قدیمی ریگان دوره اشکانی (مستوفی، 349) حدود 37 کیلومتری جنوب شرقی شهر فهرج؛ ویرانه ساسانی – اسلامی نرماشیر، نزدیک روستای چغوک اباد (حدود نوزده کیلومتری جنوب غربی ابادی فهرج)؛ قلعه (ارگ) بم 1316 ش، شهرستان بم استان هشتم بخشهای بم (حومه)‌، سبزواران (جیرفت)، ساردویه،‌ کهنو (کهنوج)، مشیز (بردسیر) تشکیل (ایران. وزارت کشور، 15 مکرر). تیر 1324 بخش بردسیر مجزا تابع شهرستان سیرجان گردید (همان، 23 مکرر) طبق تصویبنامه شهریور 1325، دهستان نرماشیر (فهرج) تبدیل بخش، تابع شهرستان بم (همان، 24 مکرر) جیرفت شهرستان بم مجزا تبدیل شهرستان گردید (همان، 25 مکرر) درهمان سال،‌دهستانهای اسفندقه راین بخش ساردویه مجزا عنوان بخش، تابع شهرستان جیرفت (همانجا) مهر 1326، دهستان ده بکری (مرغک)، بخش مرکزی (حومه) شهرستان بم مجزا تابع بخش راین جزو شهرستان بم گردید، دهستان اسفندقه بخش راین شهرستان بم مجزا ضمیمه بخش ساردویه تابع شهرستان جیرفت (همان، 26 مکرر) بعدا بخش کهنوج شهرستان بم جدا شهرستان تبدیل شد.

2) شهر بم. مرکز شهرستان بم (جمعیت طبق سرشماری 1375 ش: 70079 تن)، ارتفاع حدود 1060 متری،‌ دشتی حاصلخیز، شمال رشته کوههای بارز مسیر راه اصلی کرمان – زاهدان، کرمان – ایرانشهر- چابهار (دریای عمان)، حدود 200 کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان واقع است. فاصله ایرانشهر جنوب شرقی حدود 357 کیلومتر، جیرفت جنوب غربی حدود 118 کیلومتر است. اب هوای عمدتا کویری است. حداکثر مطلق دمای 49 درجه سانتیگراد، حداقل 9- درجه سانتیگراد رسد. گاهی بم برف بارد. رشته کوههای بارز مانند سدی جنوب دشت بم کشیده شده است. رود موسمی تهرود شمال شهر نام رود بم (یا رود پشت) گذرد. اب اشامیدنی بم عمدتا چاه قنات تامین شود. حدود 29 رشته قنات جهت غربی- شرقی وارد شهر حومه شود. طول برخی انها حدود بیست کیلومتر رسد. محله قدیمی زرتشتیها شمال غربی شهر واقع است. جمله بناهای قدیمی شهری: مسجد سید (تاریخ بنا: 1262)؛ امامزاده اسیری؛ مسجد اسعدالدوله (1294)؛ بقعه امامزاده زید منسوب یکی امام چهارم علیه السالم که زیارتگاه اهالی است؛ مسجد وکیل (تاریخ بنا: 1284-1287) محله کوزران (گوزاران) شمال غربی انجاست. ده بکری دهستان کوهستانی مرغک،‌ حدود 26 کیلومتری جنوب ابادی دارزین، مراکز ییلاقی اهالی بم است. بم کارگاههای چاقوسازی دارد. تفرجگاههای مردم شهر باید ارگ جدید بم نام برد. بم دارای فرودگاه است. جمله محله قدیمی شهر، لشکر فیروز که مغرب قلعه قرار گرفته (محلاتی، ج 1، 201، نقشه) هنگام شورش اقاخان محلاتی، نصرت الدوله چهارده ماه بم محاصره کرد پیرامون عماراتی بنا نهاد (ذوالفقار کرمانی، 20) که بتدریج نام لشکر فیروز معرف شد.

3) قلعه (ارگ) بم. شهر قدیمی محوطه محصور شمال شرقی شهر کنونی بم، که نوشته وزیری کرمانی (1354 ش، 92) سنگی ارتفاع حدود دویست ذرع قرار دارد بزرگترین قلعه سالم ایران است. قلعه دو قسمت تشکیل شده است: قسمت شمالی که تپه سنگی مرتفع قرار دارد، قسمت جنوبی که گودی واقع است. دوره قاجاریه، لحاظ عظمت قلعه، اعتمادالسلطنه (1367-1368 ش، ج 1، 470) «قلعه خدای افرین» ضبط کرده است. امروز همه قسمتهای ارگ، صورت اثار باستانی نگهداری شود،‌ قسمتی شمال بازسازی شده است. شهر قدیمی ظاهرا 1253 مسکونی بوده، پس بتدریج سکنه خالی شده است. مدتی ارگ (قسمت شمالی) عنون پادگان استفاده (وزیری کرمانی، 1354 ش، 94). شهر قدیمی بم ویژگیهای شهرهای ایران بویژه شهرهای خراسان دوره اسلامی دارد، مشتمل بوده قلعه ارگ (حاکم نشین) خزاین زندان. قسمت اصلی شهر (به اصطلاح جغرافیانویسان قدیم: شارستان) گرداگرد (ربض) برج بارو جدا شد. امروز گاهی اشتباه همه قسمتها ارگ قلعه گویند. هسته مرکزی شهر (جای مسکون) که گودی قرار گرفته، شکل مربع مستطیل شیبی مغرب مشرق طول حدود 425 متر، عرض شمال جنوب حدود سیصد متر (گوبه ، 305)، ارگ (حاکم نشین)، شمال مربع مستطیل متصل کوه سنگی واقع فراز کوههای شاهسواران جنوب دیده شود. محوطه کوچکی شمال غربی شهر قدیمی مساحت حدود 175 مترمربع قرار گرفته که احتمالا بعدا الحاقاتی شده (همانجا). دژ قدیمی، خندقی جنوب که پلی بوده، برجها باروی (چهار حصار) کنگره دار محافظت شده است. دژ بارها مرمت شده است. دروازه اصلی جنوب پس پل قرار دارد، اثار دروازه شمالی برجی کنار نام کت کرم (یا کد کرم)، میان دیوار دوم سوم دیده شود. شهر مشتمل میدان بازار تکیه مسجد حسینیه زورخانه چاه اسیای بادی اصطبل اخور (پس دیوار دوم)، حمام زندان چند بارو برج حراست شد. پس دیوار بلند دوم دروازه ان، محوطه اتاقهای متعدد نگهبانی دیده شود، که چاهی حفر شده ساختمان دو طبقه کنار هنوز برجاست که احتمالا دوره قدیمی بناهای قدیمتر ساخته شده است. مجموعه میرزا نعیم مشرق بازار قرار دارد که اخیرا تعمیر شده است. محوطه حاکم نشین برج بارو، دروازه حرم حاکم جنوب خانه نام «چهارفصل» پس دیوار سوم قرار گرفته که سالمترین قسمت جا مانده شهر قدیمی که پیش انقلاب اسلامی تعمیر شده است. ویرانه مسجد قسمت جنوبی شهر مشرق بازار قرار دارد که محوطه شمالی محله‌ اعیان نشین بود، نزدیک زورخانه عمق 5/1 متر شکل مربع قرار داشت. ساختمان اصطبل طویله محوطه زیر ارگ، میدانی بالای بازار کاروانسرایی نزدیک قرار گرفته است. مسجدی که احتمالا خرابه مسجد جامع (از دوره صفاریان)‌احداث شده است، محرابی تاریخ 810 دارد. امروزه مسجد جامع دوره صفاریان،‌ براثر خاکریزی سطح مسجد دوره صفاریان، مسجدی قدیمیتر بنا شده بوده است. کنار مسجد، چاهی وجود دارد که نزد اهالی مقدس است. سال پیروزی انقلاب اسلامی نماز عیدفطر همین مسجد که حیاطی مربع شکل دارد خوانده شد. سوگواریهای مذهبی، مردم شهر جدید بم مسجد روند محراب شمع روشن کنند. نظر گوبه، رودی که شمال ارگ گذشته،‌ نهری حفر شده بوده که وارد شهر شده (ص 306)، امروزه بستر خشک دیده شود. مقدسی (ص 465)‌ نهری نام برده که محله‌ بزازان گذشته ظاهرا مقصود او همان نهر است. همچنین مقدسی یکی مساجد جامع که اصطخری (ص 166) ابن حوقل (ص 312)‌ نام برده اند، سخن گفته که اثار مغرب محوطه اصلی جا مانده است. شمال غربی کاروانسرا حسینیه قدیمی قرار دارد. محله قدیمی بزازان بیش همه قسمتها ویران شده است. شمال محله، دروازه باروی کنگره دار، قسمت اصلی شهر ارگ جدا کند که پس قسمت دوم شهر قرار گرفته خیابان شرقی – غربی قسمت اول جدا شده است. عمده ساختمان ان، میدانی که کناره اخورهای اسب، قسمت جنوب شرقی چاهی قرار گرفته است. اثار اسیای بادی قسمت شمال غربی دیده شود. بالای اخورها طبقه دوم جای سربازان بوده است. گویا همین جا بوده که لطفعلی خان زند، پس درگیری حاکم بم دستگیر شود. قسمت غربی محوطه، پس جایگاه سربازان میدان اخور، کاروانسرای قدیمی واقع شده است. قورخانه، خانه نظامیان دو طبقه است. زندان محوطه اداری حاکم نشین قرار دارد که پس گذشتن دالانی عمق چهارمتر محوطه پهن تری متصل شود. نظر پوپ ،